Cần Thơ - 10 năm trước là mong muốn thoát nghèo, 5 năm trước là chuyện xây dựng thương hiệu, giai đoạn này là câu chuyện sự bền vững ở...
Cần Thơ - 10 năm trước là mong muốn thoát nghèo, 5 năm trước là chuyện xây dựng thương hiệu, giai đoạn này là câu chuyện sự bền vững ở Cồn Sơn.
Gợi mở hướng đi
Cồn Sơn, với vị thế là “trái tim” giữa dòng sông Hậu, hiện đang đối mặt với những thách thức to lớn từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và áp lực của quá trình đô thị hóa.
Thực tế cho thấy, sự gia tăng nhanh chóng của lượng khách du lịch mang đến những hệ lụy không nhỏ về môi trường. Rác thải nhựa, túi nilon, chai nước dùng một lần ngày càng xuất hiện nhiều hơn. Hệ thống kênh rạch chằng chịt – vốn là mạch máu, là linh hồn của Cồn Sơn – có nguy cơ ô nhiễm nếu không được quan tâm đúng mức.
Trong khi đó, cảnh quan thiên nhiên, sự yên tĩnh vốn có cũng đang bị đe dọa bởi những công trình bê tông nếu không được kiểm soát quy hoạch chặt chẽ. Đứng trước những nguy cơ đó, cộng đồng người làm du lịch Cồn Sơn xác định: Làm du lịch không được đánh đổi môi trường.
"Mục tiêu là giữ được màu xanh của cây, độ trong của nước, độ sạch của không khí để giữ chân du khách" - chị Lê Thị Bé Bảy (cố vấn HTX du lịch nông nghiệp Cồn Sơn) cho hay.
Trở lại Cồn Sơn sau một thập kỷ, nhà báo Trần Hoàng Tuyên nói rằng, mình vẫn còn rất nhiều trăn trở: Cái mà Cồn Sơn làm được là đã gây được chú ý trong cộng đồng du lịch. Nhưng dấu ấn cơn đại dịch vừa qua là nỗi ám ảnh của nhiều người. Đã đến lúc, Hợp tác xã (HTX) du lịch nông nghiệp Cồn Sơn cần tiếp tục suy nghĩ nhiều hơn nữa về việc tái tạo.
“Công việc của chúng ta làm trong thời gian qua đã tạo nên một bức tường kiên cố. Mọi người có thể chống chịu được với biến động trong kinh doanh du lịch. Tôi nghĩ chưa thể gọi là quá lạc quan trong hoạt động tái tạo nhưng rõ ràng chúng ta cần hướng đi” – nhà báo Hoàng Tuyên nói.
Hành động ngay
Toàn cồn Sơn ở TP Cần Thơ hiện có khoảng 65 hộ dân sinh sống, trong đó hơn 30 hộ trực tiếp tham gia làm du lịch và 20 hộ liên kết trong Hợp tác xã Du lịch Nông nghiệp. Điều đặc biệt là người dân thống nhất giữ lại trên 90% diện tích cây xanh và mặt nước tự nhiên, duy trì cảnh quan sinh thái bền vững.
Hành trình “xanh hóa” Cồn Sơn đã và đang tiếp tục được triển khai với những hành động cụ thể, thiết thực. Theo đó, phong trào "Nói không với rác thải nhựa" được phát động mạnh mẽ trong từng hộ dân và du khách. Một số điểm vườn chuyển sang dùng lá chuối để gói thực phẩm thay cho túi nilon. Những thùng rác phân loại được đặt ở khắp nơi kèm theo thông điệp dễ thương nhắc nhở du khách bỏ rác đúng nơi quy định. Các đội thanh niên tình nguyện thường xuyên ra quân vớt rác trên sông, rạch; trồng cây để giữ đất.
Chúng tôi đã có dịp theo chân anh Bùi Công Thuận, hướng dẫn viên tại HTX du lịch nông nghiệp Cồn Sơn để trải nghiệm và hiểu rõ hơn cách làm này của bà con.
Tại bè cá Bảy Bon, lão nông cho biết: "Việc mở cửa cho du khách tham quan vượt lên trên ý nghĩa của lợi nhuận mà là vừa giúp quảng bá những loài cá quý vừa để người ta biết đến Cồn Sơn. Tôi mong muốn truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước đến mọi người, đó là cách mà tôi giữ màu xanh cho dòng sông Hậu" - ông Bon nói thêm.
Trước đó, hồi tháng 6.2022, ông Bảy Bon đã cùng bà con đất Cồn Sơn, các hướng dẫn viên du lịch tiến hành thu gom, phân loại rác thải nhựa, nổi bật là hoạt động kết thuyền bằng 2.500 chai nhựa để “làm đẹp” môi trường, thực hiện theo mô hình “Người dân Cồn Sơn nói không với rác thải nhựa”.
Bất ngờ khi anh Thuận cũng từng là thành viên trực tiếp kết thuyền nhựa này. Anh Thuận nói: “Có gian nan nhưng ai nấy cũng vui và thấy có ý nghĩa. Khi du khách sờ vào chiếc thuyền này, mọi người sẽ hiểu tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, từ đó để rác đúng nơi quy định".
Còn tại nhà vườn vú sữa của chị Nguyễn Thị Ngọc Mai, những năm nay đã thực hiện phân loại rác tại nguồn và làm tốt công tác ủ phân hữu cơ từ vỏ cây, lá cây.
“Ở đây, rác được chúng tôi xử lý rất kỹ. Đối với bọc nilon, đồ nhựa, chúng tôi sẽ tái sử dụng nhằm hạn chế thải rác ra môi trường; rác hữu cơ như rễ rau, vỏ lá, vỏ cây... sẽ được phân khu ủ trong vườn làm phân, bón lại cho cây trái tốt tươi” - chị Mai chia sẻ bí quyết.
Tiếp tục truyền lửa
Theo chị Lê Thị Bé Bảy, du lịch xanh đang trở thành xu thế và với nền tảng có sẵn trên mảnh đất màu mỡ, bà con luôn làm sao để xứng đáng với những gì mà mẹ thiên nhiên ban tặng.
“Trước khi tôi đến đây, người dân đã yêu thiên nhiên và biết cách bảo vệ môi trường. Chính vì lẽ đó, ngay khi đặt nền tảng du lịch, tôi tiếp tục khuyến khích người dân thu gom, phân loại rác. Tôi tin Cồn Sơn sẽ trở thành điểm du lịch xanh tái tạo, tạo nên sự khác biệt với những điểm du lịch sinh thái khác trong khu vực” - chị Bảy chia sẻ.
Cũng theo chị Bảy, hiện du lịch Cồn Sơn đang ở giai đoạn xây dựng, do đó, để mô hình kinh tế kéo dài tuổi đời, chị và người Cồn Sơn đã đào tạo thêm lực lượng kế thừa. Đến thời điểm hiện tại, con, em người Cồn Sơn đã được truyền lửa và thấm nhuần cách làm du lịch xanh-sạch-đẹp.
Bên cạnh nỗ lực tự thân của người dân, những ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chiến lược phát triển bền vững cho Cồn Sơn.
Theo đó, ý kiến cho rằng Cồn Sơn cần tránh vết xe đổ của nhiều khu du lịch khác là phát triển nóng, bê tông hóa quá mức. Giá trị cốt lõi của Cồn Sơn là văn hóa bản địa và sinh thái miệt vườn. Quy hoạch kiến trúc phải hài hòa với cảnh quan, vật liệu xây dựng phải thân thiện với môi trường như tre, lá, gỗ. Cùng với đó là cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch theo hướng trải nghiệm sâu, du lịch giáo dục, du lịch sức khỏe để thu hút dòng khách cao cấp, có ý thức bảo vệ môi trường.
Lan tỏa giá trị xanh, bền vững
Sau khi tham gia trải nghiệm hái trái cây, làm bánh và đi thuyền quanh cồn, chị Trần Khánh Hương (du khách từ Hà Nội) - cho biết, dù đã đi nhiều nơi ở Việt Nam, nhưng Cồn Sơn mang lại cho cảm giác rất đặc biệt. Sự trong lành và yên bình ở đây là thứ xa xỉ với những người sống ở thành phố công nghiệp.
"Tôi rất ủng hộ việc người dân hạn chế đồ nhựa. Nếu các bạn giữ được môi trường như thế này, tôi tin Cồn Sơn sẽ là điểm đến đẳng cấp thế giới, vì xu hướng du lịch tương lai là tìm về thiên nhiên" - chị Hương nói.
Theo bà Lê Thị Bé Bảy, để hiện thực hóa giấc mơ du lịch xanh, bền vững, Cồn Sơn vẫn còn rất nhiều việc phải làm và hỗ trợ từ các bên liên quan. Đó là sự đầu tư đồng bộ hơn về hạ tầng xử lý nước thải, rác thải đến phát huy những giá trị hiện có. Và trên hết là cần sự kiên định của chính cộng đồng cư dân Cồn Sơn trước những cám dỗ của lợi nhuận ngắn hạn.
Tương lai của Cồn Sơn sẽ là một bức tranh xanh ngát, nơi con người và thiên nhiên sống hòa quyện, nương tựa vào nhau. Dòng sông Hậu vẫn sẽ miệt mài chảy, mang phù sa bồi đắp cho đất cồn thêm màu mỡ và những con người đôn hậu nơi đây sẽ tiếp tục viết tiếp câu chuyện cổ tích của mình.
"Chúng tôi đã thoát nghèo nhờ làm du lịch để Cồn Sơn là một biểu tượng của sự vươn lên. Và giờ chúng tôi thoát khỏi những lạc hậu để tiếp tục xây dựng một "trái tim" xanh khỏe mạnh, đập những nhịp đập bền vững cùng sự phát triển của Tây Đô và cả vùng sông nước Cửu Long" - Chủ nhiệm HTX du lịch nông nghiệp Cồn Sơn, bà Phan Kim Ngân, cam kết.
Có thể nói, câu chuyện về hành trình hơn 10 năm làm du lịch xóa nghèo, vươn lên làm giàu ở Cồn Sơn ( năm 2015 - 2025) đã khép lại rực rỡ, mở ra một chương mới hứa hẹn nhiều điều kỳ diệu hơn. Ở đó, tiếp tục cần có sự chung tay, đồng lòng của nhà vườn, nhà nước, nhà đầu tư và định hướng của chuyên gia, nhà nghiên cứu giúp hiện thực hóa mục tiêu lan tỏa giá trị sống xanh và hướng đến sự bền vững.
Đọc bài gốc tại đây.