Giải pháp nào ngăn 'làn sóng' ung thư?

Ung thư tăng nhanh khiến bệnh viện quá tải, đặt ra yêu cầu cấp bách về sàng lọc sớm, phòng bệnh và nâng cao năng lực điều trị để giảm áp lực tuyến cuối.

Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cơ sở 2 được đầu tư gần 6.000 tỉ đồng mới khoảng hai năm đã quá đông bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân phải chờ lâu mới đến lượt phẫu thuật, xạ trị. Bệnh viện K luôn chật kín bệnh nhân, máy xạ trị chạy gần như suốt ngày đêm, còn người bệnh phải dậy từ rạng sáng để chờ khám.

Trong một cuộc hội thảo về ung thư mới đây, ông Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết hiện nay nhiều bệnh viện điều trị bệnh ung thư trên cả nước quá tải do lượng bệnh nhân tăng nhiều và dự báo tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Máy xạ trị hoạt động 20-23 giờ/ngày

Gần 5h sáng, bà Thanh (quê Ứng Thiên, Hà Nội) đã có mặt tại Bệnh viện K để xếp hàng chờ tới lượt khám. Dù đến từ sớm nhưng hàng người chờ đã dài. Dù mệt mỏi nhưng ai cũng hiểu ở bệnh viện tuyến cuối nên phải chấp nhận chờ đợi.

"Tôi bị ung thư phổi giai đoạn cuối, bác sĩ kê đơn uống thuốc miễn dịch nên mỗi tháng đến kiểm tra một lần. Lần nào đến lịch khám đều phải dậy từ 3h rồi đi sớm. Bệnh viện lúc nào cũng đông nghịt", bà Thanh nói.

Bệnh viện K với ba cơ sở là bệnh viện cấp chuyên sâu điều trị ung bướu tại phía Bắc luôn trong tình trạng quá tải. Đặc biệt từ khi danh mục bệnh ung thư, bệnh hiểm nghèo được đến thẳng bệnh viện chuyên sâu từ ngày 1-7 càng khiến bệnh viện đông.

Vì vậy dù có ba cơ sở với gần 2.400 giường bệnh, gần 2.000 cán bộ viên chức, người lao động, Bệnh viện K đang phải đối mặt với tình trạng quá tải khi nhu cầu khám chữa bệnh của người dân tăng cao, trang thiết bị y tế chưa thể đáp ứng hết yêu cầu khám chữa bệnh.

Ước tính mỗi năm bệnh viện tiếp nhận khoảng 400.000 lượt điều trị, trong đó có 32.000 ca phẫu thuật, 39.000 bệnh nhân hóa trị và 16.000 bệnh nhân xạ trị. Hệ thống xạ trị của bệnh viện phải hoạt động 20-23 giờ/ngày.

Chia sẻ về tình trạng gia tăng bệnh nhân ung thư tại Việt Nam, TS Phạm Tuấn Anh - Trưởng khoa điều trị A Bệnh viện K - cho hay theo khảo sát về ung thư mới nhất, Việt Nam ghi nhận khoảng 180.480 ca ung thư mới và 120.184 ca tử vong mỗi năm.

"Nghĩa là cứ 100.000 người dân thì có tới 151 người mắc mới và 99 người qua đời do ung thư hằng năm. Hiện có hơn 409.000 người Việt Nam đang từng ngày chiến đấu với căn bệnh này. Trong đó những loại ung thư thường gặp nhất là vú, gan, phổi, đại trực tràng và dạ dày. Năm 2000 chỉ có 68.000 ca mới, đến năm 2010 tăng lên 125.000 ca và nay con số đã gần gấp ba năm 2000", bác sĩ Anh chia sẻ.

Tại TP.HCM, Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cơ sở 2 chính thức vận hành toàn bộ từ năm 2023 với kỳ vọng sẽ giảm tải Bệnh viện Ung bướu cơ sở 1, thế nhưng chưa đến ba năm sau Bệnh viện Ung bướu cơ sở 2 đã có nguy cơ quá tải.

Ông Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc bệnh viện, cho biết mỗi ngày hai cơ sở của bệnh viện tiếp nhận 4.500-4.800 lượt bệnh nhân đến khám (trong đó 75% bệnh nhân đến từ các tỉnh phía Nam). Ngoài ra khoảng 1.300 bệnh nhân được điều trị ngoại trú và 1.000 bệnh nhân nội trú.

Số lượng bệnh nhân đến khám năm 2025 tăng 22%, số lượng nội trú cũng tăng tương tự. Hiện nay bệnh viện đã xin phép Sở Y tế TP.HCM xếp thêm 200 giường nội trú (lên 1.200 giường) tại cơ sở 2 để phục vụ bệnh nhân nội trú, bảo đảm mỗi bệnh nhân nằm một giường bệnh. 

"Nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn trong những năm tới thì tình trạng quá tải tại Bệnh viện Ung bướu cơ sở 2 hoàn toàn có thể xảy ra", ông Tuấn nhận định.

Giải pháp nào ngăn "làn sóng" ung thư?

Trước tình hình này, Bệnh viện Ung bướu đã cố gắng nhiều biện pháp để đáp ứng nhu cầu khám, điều trị của bệnh nhân: mở thêm các phòng khám tầm soát tại hai cơ sở, ứng dụng AI trong chẩn đoán và điều trị, tiếp tục tăng thời gian làm việc của y bác sĩ như làm sớm, làm thông tầm, làm ngoài giờ sau giờ hành chính, làm cuối tuần... Bệnh viện cũng kiến nghị xây thêm một cơ sở điều trị ung bướu mới tại khu vực Bà Rịa.

Sở Y tế TP.HCM đã có văn bản kiến nghị UBND TP giao cơ sở cũ của Bệnh viện Đa khoa Bà Rịa cho Bệnh viện Ung bướu làm thêm một cơ sở điều trị ung bướu cho người dân ở khu vực này và vùng lân cận. Bệnh viện Ung bướu cũng đang xây dựng kế hoạch để có thể nhanh chóng tiếp nhận, vận hành cơ sở này.

Hiện Bệnh viện Ung bướu có gần 500 bác sĩ và hơn 800 điều dưỡng có kinh nghiệm, bệnh viện sẽ sắp xếp luân chuyển các nhân viên y tế làm nguồn nhân lực nòng cốt và cùng với các nhân lực y tế tuyển mới để vận hành cơ sở này; việc xây dựng và mua sắm các trang thiết bị chuyên môn sẽ đề xuất từ nguồn ngân sách, vay vốn kích cầu và từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của Bệnh viện Ung bướu.

Theo ông Diệp Bảo Tuấn, việc xây dựng thêm một cơ sở điều trị ung bướu tại Bà Rịa sẽ giúp giảm áp lực tại hai cơ sở hiện hữu của Bệnh viện Ung bướu nhưng về lâu dài cần phải tăng cường hơn nữa năng lực điều trị ung bướu ở tuyến tỉnh, giúp tăng niềm tin của bệnh nhân, như thế bệnh nhân có thể an tâm điều trị ung bướu ngay tại địa phương, giúp tránh tập trung về tuyến trung ương, giảm chi phí điều trị và bảo đảm thời gian điều trị.

Bên cạnh đó cần làm tốt hơn nữa việc tuyên truyền về các biện pháp phòng ngừa bệnh ung thư, khám tầm soát bệnh nhằm có thể phát hiện sớm các bệnh lý ung thư để có thể điều trị hiệu quả và tránh kéo dài việc điều trị.

TS Nguyễn Văn Lợi, Phó trưởng khoa ngoại lồng ngực Bệnh viện K, nhận định việc giảm tải cho bệnh viện tuyến cuối điều trị ung thư không dễ dàng. Theo bác sĩ Lợi, đa số các khoa, trung tâm ung bướu tuyến tỉnh đều mới được thành lập khoảng 10 năm trở lại đây, điều trị đa khoa chứ không được tách thành các chuyên khoa riêng biệt như tuyến cuối. "Vì vậy nhiều người muốn điều trị ở tuyến cuối thay vì điều trị tại địa phương", bác sĩ Lợi nhận định.

Bác sĩ Lợi cho rằng đây là nhu cầu của người dân nên rất khó để hạn chế tình trạng này. Giải pháp hiện nay chỉ có thể tuyến tỉnh nâng cao chất lượng, đầu tư thêm các trung tâm ung thư tại bệnh viện các tỉnh thành, khi người dân tin tưởng điều trị ở tuyến ban đầu mới có thể hạn chế người dân đổ dồn về tuyến cuối. Đây là giải pháp dài hạn và cần được sự đầu tư đúng mức.

Đọc bài gốc tại đây.