TP - Hơn 600 ha lúa tại cánh đồng Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) đang thời kỳ làm đòng, trổ bông nhưng không được cung ứng nước tưới đầy đủ khiến ruộng khô, nứt, nguy cơ giảm năng suất, mất mùa.
Hơn 600 ha lúa nguy cơ mất mùa
Cánh đồng Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ là một trong 4 cánh đồng lúa lớn thuộc vùng Tây Bắc. Từ đầu vụ đông xuân đến nay, tình trạng thiếu nước tưới xảy ra cục bộ. Các diện tích lúa đang thời kỳ làm đòng, trổ bông nên nhu cầu về nước hết sức cấp thiết.
Những ngày giữa tháng 4, theo ghi nhận của PV, tại khu vực xã Phúc Sơn, Thạch Lương, thị xã Nghĩa Lộ, nhiều thửa ruộng có hiện tượng khô nứt kéo dài, chỗ trổ bông, chỗ chưa làm đòng. Phía dưới suối Thia, cạn trơ sỏi đá. Những mạch nước nhỏ giọt từ thủy điện Noong Phai gần đó xả ra không đủ để cung cấp cho cánh đồng rộng lớn này.
 |
Dòng suối Thia cạn trơ đáy do thủy điện tích nước. |
Chia sẻ với PV báo Tiền Phong, bà Hoàng Thị Sách (thôn Co Hả, xã Thạch Lương, thị xã Nghĩa Lộ) cho biết, gia đình có gần 4 sào ruộng, trước đây thường xuyên cấy 2 vụ/năm. Tuy nhiên, những năm gần đây do tình trạng thiếu nước sản xuất nên gia đình chuyển 3 sào sang trồng cây hoa màu như dưa chuột, dưa hấu, còn hơn một sào gieo cấy lúa nhưng thiếu nước nên năng suất bấp bênh.
Theo bà Sách, mặc dù đã chuyển đổi sang trồng cây màu, nhưng thiếu nước tưới nên cây khô cằn, nhiều sâu bệnh. Hằng ngày gia đình phải gánh nước ở khe suối để tưới cho cây trồng, vất vả nhưng hiệu quả không cao.
Cùng chung hoàn cảnh như bà Sách, ruộng vườn của nhiều hộ dân nơi đây thường xuyên trong tình trạng thiếu nước tưới. Mặt ruộng khô hạn nứt nẻ, cây lúa chậm phát triển, có nguy cơ mất mùa. Để có nước, các gia đình phải trực chờ thủy điện xả nhỏ giọt theo giờ, có những ngày phải chờ đến đêm để đón nước về ruộng.
Thủy điện xả nhỏ giọt
Làm việc với phía công ty TNHH Tân Phú (đơn vị quản lý, khai thác các công trình thủy lợi tại tỉnh Yên Bái), được biết, công ty đang quản lý, vận hành công trình thủy lợi Nang Phai (thị xã Nghĩa Lộ) với chiều dài 26 km kênh dẫn, phục vụ tưới tiêu, cấp nước cho hơn 640 ha đất sản xuất nông nghiệp và nuôi thủy sản của hơn 3.300 hộ dân thuộc các xã, phường như Hạnh Sơn, Phúc Sơn, Nghĩa Lợi, Nghĩa An, Tân An, Cầu Thia, trung tâm của thị xã Nghĩa Lộ.
 |
Cánh đồng lúa đang độ lên đòng nhưng thiếu nước trầm trọng. |
Hiện nay, tại thị xã Nghĩa Lộ, một số công trình thủy lợi bị ảnh hưởng bởi hoạt động của các nhà máy thủy điện. Cụ thể, công trình thủy lợi Nang Phai bị ảnh hưởng bởi nhà máy thủy điện Noong Phai; công trình thủy lợi Tà Kọn, Suối Đôi ảnh hưởng bởi thủy điện Nậm Tục; công trình thủy lợi 19/5 ảnh hưởng do nhà máy thủy điện Nậm Đông IV.
Ông Đỗ Văn Thành, Giám đốc chi nhánh Văn Chấn (Công ty TNHH Tân Phú) cho biết, do việc xả nước nhỏ giọt của nhà máy thủy điện nên công tác quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do thời gian xả nước của nhà máy quá ít, chiều dài kênh dẫn 26 km nên lượng nước chưa chảy về đến điểm cuối kênh dẫn đã hết thời gian xả. Hầu như toàn bộ diện tích bãi tưới cuối kênh dẫn đều trong tình trạng thiếu nước.
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với Tiền Phong, ông Bùi Văn Tuấn, Phó giám đốc Nhà máy thủy điện Noong Phai cho biết, hiện nay đang trong mùa khô, lượng nước trên khe suối xuống thấp, nhà máy phải thực hiện điều tiết xả nước phát điện theo giờ để đảm bảo vận hành hoạt động. Phía thượng nguồn của dòng suối Thia còn 2 nhà máy thủy điện là Trạm Tấu và Hát Lìu, các nhà máy xây dựng đập chặn suối theo kiểu bậc thang nên các công trình phía dưới cũng phụ thuộc nguồn nước trong việc vận hành xả nước của các công trình trên.
Để đảm bảo nước tưới cho lúa và cây màu của người dân ở các địa phương, nhà máy đã giảm công suất phát điện và kéo dài thời gian hoạt động, cắt cử công nhân phối hợp với Công ty TNHH Tân Phú điều tiết đủ nước tưới phục vụ sản xuất cho bà con.
Cùng như thủy điện Noong Phai, đại diện các thủy điện khi được hỏi đều cho rằng do thời tiết hanh khô, không mưa, dòng nước cạn kiệt khiến việc duy trì dòng chảy gặp nhiều khó khăn. Dù đã giảm công suất phát điện nhưng tình trạng chung đều không đủ nước để sản xuất.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 12/4 và ngày 19/4, đoàn kiểm tra liên ngành gồm Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn tỉnh Yên Bái, Sở Công thương tỉnh Yên Bái phối hợp cùng Công ty TNHH Tân Phú và các thủy điện trên địa bàn có những buổi kiểm tra thực tế, đánh giá thực trạng, tìm giải pháp khắc phục.
Tại đây, ông Đinh Đăng Luận, Giám đốc sở NN - PTNT tỉnh Yên Bái yêu cầu các nhà máy thủy điện phải ưu tiên nước tưới cho hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân, không được để lúa, cây màu bị khô hạn, thiếu nước làm giảm năng suất hoặc gây mất mùa cho bà con. Đồng thời, các thủy điện phải giảm công suất phát điện, kéo dài thời gian xả nước, phối hợp với công ty thủy nông có phương án điều tiết nước hồ chứa cung cấp cho hạ du đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, nhất là trong mùa khô.
Đọc bài gốc tại đây.