Các cuộc đua ghe truyền thống ở Huế thường xảy ra hình ảnh vô cùng xấu xí khi nhiều vận động viên, cổ động viên các đội đua dùng gậy gộc, mái chèo, thậm chí cả gạch đá để tấn công nhau.
Huế có nên dừng lại mọi cuộc đua ghe truyền thống khi khâu tổ chức đang có vấn đề nghiêm trọng?
"Đua ghe ở Huế không đánh nhau mới là chuyện lạ"
Thời gian gần đây, nhiều cuộc đua ghe truyền thống do nhiều địa phương ở Huế tổ chức thường xảy ra cảnh đánh nhau vô cùng xấu xí giữa khán giả hay thậm chí là cả vận động viên của các đội đua.
Năm 2022, khi thành phố Huế (thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế cũ) lần đầu tiên tổ chức giải đua ghe truyền thống trên sông Hương với quy mô lớn. Cuộc đua được hàng ngàn người dân xứ Huế tham gia cổ vũ, hò reo.
Điều bi hài là giải đua ghe này đã trao giải phong cách cho đội đua ghe thuộc phường Thuận An.
Tuy nhiên giải thưởng này đã bị chính ban tổ chức thu hồi ngay sau đó do đội đua này đã đánh nhau với một đội đua ghe khác khi cuộc đua diễn ra.
Đến 21-4-2024, cuộc đua ghe ở phường Thủy Châu, thị xã Hương Thủy (tỉnh Thừa Thiên Huế cũ) lại diễn ra cảnh khán giả đứng trên bờ dùng đá, sỏi ném vào ghe đua của vận động viên.
Những viên đá, sỏi liên tục bay vèo vèo một cách vô tình hướng đến những vận động viên đua ghe dưới nước khiến họ không thể chống trả, chỉ biết lao xuống sông để "né" gạch đá.
Mới đây, lại một clip cuộc hỗn chiến giữa các vận động viên, khán giả ở giải đua ghe truyền thống do xã Quảng Điền, thành phố Huế tổ chức hôm 21-12 xuất hiện trên mạng xã hội.
Với nhiều người Huế, hình ảnh vận động viên, khán giả cầm gậy gộc, mái chèo lao vào nhau trong mỗi trận đua ghe đã không còn là hình ảnh xa lạ.
"Đua ghe ở Huế không đánh nhau mới là chuyện lạ. Họ đánh nhau chủ yếu vì cá độ, vì "gai mắt" khi đội đua ghe của làng mình va chạm với làng khác", anh Nguyễn Hoàng, một người dân ở thành phố Huế nói.
Vì sao xảy ra đánh nhau?
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa - nguyên Giám đốc Sở Văn hóa - thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế cũ - hình thức đua ghe truyền thống ở Huế có sự khác biệt so với các địa phương khác.
Tại các cuộc đua ghe ở Huế, các đội đua phải vượt qua 3 điểm cố định (gọi là vè) gồm vè thượng, vè hạ và vè rúm. Từ điểm xuất phát, các ghe đua phải nhanh chóng chạy đến vè rúm (đặt trước khúc sông đối diện khán đài ban tổ chức) rồi chèo ghe vòng quanh điểm vè đó mới bắt đầu đi đến các vè khác.
Do đó đội đua ghe nào có kỹ thuật tốt, nhanh chóng chèo ghe quanh vè rúm một cách thuần thục thì sẽ có lợi thế rất lớn trong cuộc đua. Khi về đích, các ghe cùng phải vòng quanh vè rúm một lần nữa rồi mới hoàn thành cuộc đua.
"Theo dân gian truyền miệng, hình thức đua ghe ở Huế xuất phát từ cách huấn luyện thủy binh có từ thời chúa Nguyễn. Các trại thủy binh khi huấn luyện binh lính cần sự lanh lẹ, dẻo dai và tinh thần chiến đấu máu lửa trong cận chiến, giáp lá cà trên sông nên mới có hình thức "lộn vè" như vậy", ông Hoa nói.
Theo ông Hoa, do là huấn luyện chiến đấu nên khi các ghe đua "lộn vè" thường hay va chạm, đâm đụng nên mới dễ xảy ra đánh nhau, xô xát.
Ông Hoa cho biết hiện nay các cuộc đua ghe ở Huế thường xảy ra tình trạng cá độ bên ngoài giữa khán giả với nhau. Ngoài ra tính tự tôn, "ăn thua" ở các thôn, làng cũng rất máu lửa, người làng thường hay treo thưởng "khủng" bên ngoài cho các đội đua đại diện cho địa phương mình tham gia thi đấu.
Do vậy tính "ăn thua" ở các giải đua ghe truyền thống ở Huế thường rất cao không chỉ ở các vận động viên mà còn cả ở khán giả cổ vũ, dẫn đến hành động quá khích, khó kiểm soát.
Theo ông Hoa, hiện nay việc tổ chức các giải đua ghe truyền thống ở Huế chưa được chỉnh chu, toàn vẹn, luật chơi chưa rõ ràng trong việc thưởng phạt hay nếu phạt cũng chỉ nhẹ nhàng, "cho vui", dẫn đến các sự cố đánh nhau xấu xí không đáng có. Do vậy có ý kiến nên dừng lại các cuộc đua ghe truyền thống ở Huế khi không kiểm soát được tình hình.
"Nếu làm vậy thì cũng không nên bởi không thể dùng tư duy "không quản được thì cấm", sẽ mất đi một loại hình đua ghe truyền thống đặc sắc ở Huế. Nếu muốn tổ chức các giải đua ghe truyền thống, ban tổ chức cuộc đua nên xem lại điều lệ giải, có hình thức xử phạt mạnh tay đối với các đội đua vi phạm.
Đặc biệt nên phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an có xử lý hình sự đối với những người có hành vi đánh nhau, gây thương tích ở các cuộc đua ghe nhằm nâng tính răn đe", ông Hoa nói.
Đọc bài gốc tại đây.