Những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã tạo nên bước ngoặt trong âm nhạc. Các nhạc sĩ , danh ca thế giới đã lên tiếng trước tranh...
Những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã tạo nên bước ngoặt trong âm nhạc. Các nhạc sĩ, danh ca thế giới đã lên tiếng trước tranh cãi về AI.
Những tranh cãi về bản quyền và quyền sở hữu âm nhạc
Nhiều nền tảng và ứng dụng âm nhạc trên thế giới đã công bố những bản nhạc do AI viết lời, tạo giai điệu chỉ trong vài phút.
Đặc biệt, công nghệ tổng hợp giọng hát cho phép AI “hóa thân” thành nhiều phong cách khác nhau, từ pop, ballad đến rap, thậm chí mô phỏng giọng ca sĩ nổi tiếng. Chỉ cần đưa ra những câu lệch (prompt) càng chi tiết, AI sẽ cho ra những sáng tác và thể hiện bài hát càng đúng với mong muốn của người dùng.
Điều này khiến không ít khán giả bất ngờ khi khó phân biệt đâu là giọng thật, đâu là giọng ảo.
Các công cụ như Suno hay Udio được ví như “ChatGPT trong ngành âm nhạc”. Song, sự bùng nổ này cũng kéo theo những tranh cãi pháp lý.
3 hãng thu âm lớn gồm Sony Music Entertainment, Universal Music Group (UMG) và Warner Records đã kiện Suno và Udio vì vi phạm bản quyền, cáo buộc các công ty khởi nghiệp AI sử dụng trái phép tác phẩm thu âm để huấn luyện mô hình.
Năm 2023, bài hát “Heart on my sleeve” được tạo bằng giọng AI giả giọng Drake và The Weeknd đã bị gỡ khỏi các nền tảng sau khi UMG phản đối.
Đáng chú ý, bài do AI hát đã đạt hơn 15 triệu lượt phát trên TikTok, 625.000 lượt trên Spotify và hơn 230.000 lượt trên YouTube chỉ trong vài giờ trước khi bị gỡ.
Một số nghệ sĩ thế giới đã lên tiếng phản đối khi giọng họ bị AI sử dụng để hát mà không xin phép. Tờ People đưa tin vào tháng 3 năm nay, Céline Dion chỉ trích nhạc do AI tạo ra, cho rằng chúng sử dụng giọng hát của nữ danh ca mà không được phép.
Trong một bài đăng trên Instagram vào ngày 7.3, nữ ca sĩ từng 5 lần đoạt giải Grammy đã chỉ trích các bản nhạc do AI tạo ra sử dụng giọng hát của bà và mạo danh là do bà thể hiện.
Trên nhiều nền tảng streaming, xuất hiện nhiều bài nhạc AI chất lượng thấp hoặc bị khai thác để “lách luật” kiếm tiền từ lượt nghe, lượt xem. Theo tờ The Guardian, Deezer phát hiện đến 70% lượt nghe nhạc AI là gian lận.
Theo The Guardian tháng 4 năm ngoái, hơn 200 nhạc sĩ nổi tiếng - từ Billie Eilish, J Balvin, Nicki Minaj đến Stevie Wonder, REM và đại diện của Frank Sinatra, Bob Marley - đã ký thư ngỏ phản đối việc AI sao chép giọng hát và hình ảnh nghệ sĩ.
Bức thư do nhóm vận động Liên minh Quyền Nghệ sĩ khởi xướng, kêu gọi các công ty công nghệ không phát triển AI làm suy yếu hay thay thế con người trong âm nhạc.
Những rủi ro lẫn cơ hội cho ngành âm nhạc
Trên thế giới, sự bùng nổ của những nhà sáng tạo âm nhạc AI đang đặt ra những rủi ro lẫn cơ hội cho ngành âm nhạc. Oliver McCann, 37 tuổi, ban đầu vốn là nhà thiết kế hình ảnh và âm thanh, không biết về âm nhạc nhưng một trong những ca khúc do anh tạo ra bằng AI đã đạt tới 3 triệu lượt phát trực tuyến, giúp anh ký hợp đồng với hãng thu âm độc lập Hallwood Media.
Tại Hàn Quốc, nhóm nhạc ảo Mave ra mắt với đội hình gồm 4 thành viên: Siu, Zena, Tyra và Marty có khả năng hát, nhảy, trả lời phỏng vấn như người thật.
Ca sĩ ảo Hatsune Miku ở Nhật Bản được xem là biểu tượng. Viện Nghiên cứu Nomura ước tính từ tháng 8.2008 đến tháng 3.2012, Hatsune Miku mang về hơn 10 nghìn tỉ Yên. Doanh thu bao gồm cả những sản phẩm phái sinh từ đĩa nhạc Hatsune Miku như: game, video quảng cáo, vật dụng lưu niệm.
Theo các chuyên gia, AI giúp tiết kiệm thời gian và khơi gợi ý tưởng sáng tạo, nhưng âm nhạc vốn gắn liền với cảm xúc và trải nghiệm con người, nên rất khó để công nghệ thay thế hoàn toàn nghệ sĩ thật. Cần có khung luật rõ ràng hơn về bản quyền đối với nhạc do AI sản xuất, ca sĩ AI, đặc biệt là khi AI giả giọng con người hoặc phong cách riêng. Ngoài ra cũng cần gắn nhãn rõ “Nhạc AI / Giọng AI” để người nghe biết được bản chất tác phẩm, tránh nhầm lẫn, lừa dối.
Đọc bài gốc tại đây.