TPHCM - Chuyên gia y tế cảnh báo bệnh dại có tỷ lệ tử vong gần 100% và yêu cầu tiêm vaccine ngay sau khi bị động vật cắn.
TPHCM - Chuyên gia y tế cảnh báo bệnh dại có tỷ lệ tử vong gần 100% và yêu cầu tiêm vaccine ngay sau khi bị động vật cắn.
Bệnh dại do virus Rhabdovirus lây truyền từ động vật sang người là mối đe dọa nghiêm trọng với khoảng 59.000 ca tử vong mỗi năm tại hơn 150 quốc gia. Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), Đông Nam Á là điểm nóng của dịch bệnh do tỷ lệ tiêm phòng vật nuôi thấp và tình trạng chó thả rông phổ biến. Tại Việt Nam, 9 tháng đầu năm 2025 ghi nhận 58 trường hợp tử vong tại 18 tỉnh, thành phố.
Ghi nhận tại hệ thống VNVC, lượng khách tiêm vaccine phòng dại tăng cao vào mùa nắng nóng với hàng trăm lượt mỗi ngày. Đối tượng tiêm gồm cả người lớn và trẻ em bị chó, mèo, khỉ, chuột... tấn công. Nhiều trường hợp bị thương ở bàn tay, gót chân đã được bác sĩ chỉ định tiêm vaccine kết hợp huyết thanh kháng dại.
Điển hình như bà Thúy, (51 tuổi ngụ phường Chợ Quán) bị chó nhà cắn lòng bàn tay trái, vết cắn sâu chảy máu vào khoảng 10 giờ đêm. Bà Thúy tự nặn máu, sát khuẩn và băng vết thương. Sáng hôm sau, bà đến Trung tâm Tiêm chủng VNVC, được bác sĩ hướng dẫn cách xử lý vết thương đúng cách, không nên tự nặn máu và tư vấn đi tiêm huyết thanh kháng dại tại bệnh viện. Lúc này, vết thương đã có dấu hiệu sưng đỏ vì nhiễm trùng, được xử lý tại bệnh viện. Bà Thúy sau đó tiếp tục tiêm vaccine theo đủ phác đồ 5 mũi.
Còn ông Hùng, 69 tuổi mới đây đến Trung tâm Tiêm chủng VNVC Hoàng Văn Thụ (TPHCM) tiêm vaccine dại khi bị chó hàng xóm cắn vào đầu hai ngón chân phải chảy máu. Ông cho biết, đây là lần thứ 13 bị chó cắn chảy máu. Các lần bị chó cắn ông đều rửa vết thương dưới vòi nước sạch và xà phòng để loại bỏ virus dại, sau đó đi tiêm vaccine dại ngay. Do có lịch sử tiêm vaccine dại ở các lần bị cắn trước, lần này bác sĩ chỉ định ông tiêm 2 mũi dại ở ngày 0, 3.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC, nhấn mạnh bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tỷ lệ tử vong khi phát bệnh gần 100%. Vaccine và huyết thanh là biện pháp phòng và điều trị duy nhất. Virus dại di chuyển dọc dây thần kinh về não với tốc độ 12-24 mm/ngày. Thời gian ủ bệnh trung bình 2-8 tuần, có thể ngắn hơn (10 ngày) nếu vết cắn gần đầu, mặt, cổ. Bác sĩ khuyến cáo không nên chờ động vật chết mới tiêm vì khi đó vaccine có thể mất tác dụng.
Theo bác sĩ Chính, khi động vật cắn, cào, liếm vào vết thương hở, mọi người cần xử trí vết thương đúng cách với nước sạch và xà phòng liên tục trong 15 phút, sau đó tiếp tục rửa bằng cồn 45-70%, cồn iốt hoặc povidone để giảm thiểu lượng virus dại tại vết cắn. Sau đó, cần đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ xử trí vết thương, chỉ định tiêm vaccine, huyết thanh kháng dại tùy theo tình trạng vết thương, càng sớm càng tốt.
Ngành y tế đặc biệt cảnh báo người dân tuyệt đối không dùng các phương pháp dân gian như nặn máu, rạch lấy nọc, đắp lá hay uống thuốc Đông y. Những cách này không giúp đào thải virus mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, khiến virus xâm nhập nhanh hơn vào hệ thần kinh, dẫn đến tử vong.
Theo thống kê của Bộ Y tế, ở Việt Nam, nguồn chính gây bệnh dại là chó và mèo (chiếm 98% trong tổng số người đi tiêm chủng và chiếm 100% đối với các trường hợp tử vong do bệnh dại).
Năm 2024, có 89 trường hợp tử vong do bệnh dại trên toàn quốc (tăng 7 trường hợp so với 2023, tăng 17 trường hợp so với năm 2022).
Theo Tổ chức thú y thế giới (WOAH/OIE), 99% người mắc bệnh dại là do chó dại cắn, hơn 95% trường hợp tử vong xảy ra ở châu Á, châu Phi, hơn 80% ca dại xảy ra ở nông thôn và cứ 10 ca tử vong thì có 4 ca ở trẻ em.
Đọc bài gốc tại đây.