Việc Zalo cập nhật điều khoản thu thập dữ liệu ngay trước khi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực khiến nhiều người hoài nghi về động...
Việc Zalo cập nhật điều khoản thu thập dữ liệu ngay trước khi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực khiến nhiều người hoài nghi về động cơ thực sự.
Làm mất tính tự nguyện của chủ thể dữ liệu
Zalo vừa đưa ra một loạt điều khoản thu thập dữ liệu cá nhân gây tranh cãi. Đáng nói, nếu như không đồng ý với các điều khoản trong thỏa thuận do Zalo đưa ra, người dùng sẽ không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ.
Bên cạnh đó, một vấn đề mà dư luận quan tâm đó là thời điểm động thái cập nhật điều khoản dịch vụ của Zalo, diễn ra chỉ ít ngày trước khi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ 1.1.2026.
Ngày 29.12, trao đổi với PV Báo Lao Động về vấn đề này, Luật sư Trần Xuân Tiền - Trưởng Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ 1.1.2026 sẽ siết chặt, yêu cầu mọi hoạt động thu thập dữ liệu phải có sự đồng ý minh bạch và nằm trong khuôn khổ pháp lý nghiêm ngặt.
Theo quan điểm của luật sư, động cơ của Zalo trong việc cập nhật điều khoản ngay trước thời điểm luật có hiệu lực chính là: "Khai thác và duy trì cơ sở pháp lý cuối cùng cho việc sử dụng dữ liệu người dùng".
"Việc này để đảm bảo họ vẫn có thể tiếp cận nguồn "nhiên liệu" là dữ liệu cá nhân, vốn là yếu tố then chốt để duy trì mô hình kinh doanh dựa trên quảng cáo cá nhân hóa và dịch vụ gia tăng.
Bằng cách tận dụng "cửa sổ thời gian" để xin sự đồng ý mới, rộng rãi hơn từ người dùng trước khi các quy định nghiêm khắc chính thức áp dụng. Điều này nhằm tạo ra một cơ sở hợp pháp cho các hoạt động khai thác dữ liệu của họ sau ngày luật có hiệu lực" luật sư Trần Xuân Tiền nêu ý kiến.
Luật sư cũng cho biết rằng việc Zalo cập nhật điều khoản thu thập dữ liệu cá nhân ngay trước thời điểm Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực, tự thân không bị pháp luật cấm.
Tuy nhiên, thời điểm ban hành điều khoản không phải căn cứ miễn trừ nghĩa vụ tuân thủ luật. Kể từ khi luật có hiệu lực, mọi hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân đang diễn ra đều phải phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.
"Theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, sự đồng ý của chủ thể dữ liệu chỉ hợp pháp khi mang tính tự nguyện, rõ ràng và không bị ép buộc. Việc gắn hậu quả khóa hoặc hạn chế tài khoản đối với người dùng không đồng ý cho phép thu thập dữ liệu có dấu hiệu làm mất tính tự nguyện của sự đồng ý, bởi người dùng bị đặt vào tình thế bất lợi để buộc phải chấp nhận" - Luật sư Trần Xuân Tiền cho biết.
Vẫn xem xét vi phạm nếu không đảm bảo quyền chủ thể dữ liệu
Trong câu chuyện Zalo thu thập dữ liệu cá nhân người dùng, việc yêu cầu chụp ảnh giấy tờ tùy thân (căn cước công dân, Chứng minh nhân dân hay hộ chiếu) cũng gây ra nhiều tranh cãi.
Theo Luật sư Trần Xuân Tiền, pháp luật quy định nguyên tắc tối thiểu hóa dữ liệu, chỉ được thu thập dữ liệu cá nhân cần thiết, phù hợp với mục đích xử lý.
Đối với dịch vụ nhắn tin, liên lạc, việc yêu cầu thu thập dữ liệu định danh mạnh như căn cước công dân cần được chứng minh là thực sự cần thiết.
"Pháp luật không xét đoán “ý đồ né luật” mà xem xét bản chất và hệ quả pháp lý của hành vi xử lý dữ liệu. Do đó, dù điều khoản Zalo được ban hành trước thời điểm Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực, nhưng nếu tiếp tục áp dụng sau thời điểm này và không bảo đảm quyền của chủ thể dữ liệu, thì vẫn có thể bị xem xét là vi phạm pháp luật" - Luật sư cho hay.
Liên quan đến vấn đề này, theo chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu, Zalo là "hạ tầng" chứa nhiều thông tin quan trọng. Mối lo ngại chính là độ minh bạch và câu hỏi "Ai kiểm soát sử dụng dữ liệu nhạy cảm của bạn?". Theo chuyên gia, không có ứng dụng nào là an toàn tuyệt đối và người dân nên tránh gửi những thông tin nhạy cảm như hợp đồng tài chính, chiến lược kinh doanh hay các cuộc trò chuyện riêng tư sâu...
Theo thống kê tự công bố, tới tháng 9.2025, Zalo có 79 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng và khoảng 2 tỉ tin nhắn được gửi đi mỗi ngày. Theo ghi nhận, sau động thái cập nhật điều khoản dịch vụ, Zalo đã bị hàng loạt đánh giá 1 sao trên các chợ ứng dụng trực tuyến và bị một bộ phận người dùng kêu gọi tẩy chay.
Đọc bài gốc tại đây.