Washington từng bí mật cung cấp tên lửa ATACMS tầm xa cho Kiev, loại vũ khí này đã được quân đội Ukraine sử dụng hai lần.
Quan chức Mỹ giấu tên hôm 24/4 tiết lộ loạt tên lửa đạn đạo ATACMS với tầm bắn 300 km nằm trong gói viện trợ quân sự khẩn cấp cho Ukraine trị giá 300 triệu USD được Tổng thống Joe Biden phê duyệt hồi tháng trước. "Ông chủ Nhà Trắng yêu cầu bí mật bổ sung tên lửa vào gói viện trợ, nhằm bảo đảm an ninh tác chiến và yếu tố bất ngờ cho Kiev", người này cho hay.
Quan chức Mỹ không tiết lộ số lượng tên lửa ATACMS được cung cấp trong đợt này. Quân đội Ukraine lần đầu sử dụng tên lửa mới trong đòn tập kích sân bay Dzhankoy trên bán đảo Crimea rạng sáng 17/4, cùng một cuộc tấn công ban đêm nhằm vào mục tiêu Nga ở mặt trận tây nam Ukraine.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan sau đó xác nhận "số lượng đáng kể" tên lửa loại này đã được chuyển đến Ukraine, nhưng cảnh báo "không vũ khí nào có thể trở thành viên đạn bạc" đủ sức thay đổi cục diện chiến sự. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel nói rằng lô tên lửa ATACMS tầm xa được chuyển đến Ukraine trong tháng 4.
Giới chức Nga và Ukraine chưa bình luận về thông tin.
Mỹ hồi tháng 9/2023 bắt đầu chuyển giao biến thể M39 Block I của tên lửa ATACMS cho Ukraine. Phiên bản này có tầm bắn khoảng 165 km, nặng hai tấn, mang đầu đạn chùm chứa 950 quả đạn con M74, được trang bị hệ thống dẫn đường quán tính, có thể khai hỏa từ nhiều bệ phóng như pháo phản lực HIMARS và MLRS M270 trong biên chế quân đội Ukraine.
Hệ thống dẫn đường quán tính và không có thiết bị định vị vệ tinh khiến M39 miễn nhiễm với các biện pháp chế áp điện tử do lực lượng Nga tiến hành, vốn từng khiến bom dẫn đường JDAM-ER và rocket HIMARS của Ukraine đánh trượt mục tiêu.
Giới chức và chỉ huy quân đội Ukraine từng nhiều lần kêu gọi Mỹ viện trợ phiên bản M39A1 Block I có tầm bắn 300 km để tập kích các mục tiêu của Nga nằm cách xa tiền tuyến. Biến thể này sử dụng đầu đạn chùm chứa 300 đạn con M74 và chỉ nặng bằng một phần ba so với đầu đạn của M39 Block I, đồng thời bổ sung hệ thống định vị vệ tinh để tăng độ chính xác.
Lầu Năm Góc ban đầu từ chối chuyển mẫu ATACMS tầm bắn 300 km do lo ngại Ukraine tập kích sâu vào lãnh thổ Nga, làm leo thang chiến sự và dẫn đến xung đột trực tiếp giữa Moskva và Washington, cũng như ảnh hưởng tới năng lực sẵn sàng chiến đấu của quân đội Mỹ.
Quan chức Mỹ giấu tên nói rằng quyết định viện trợ được đưa ra sau khi "Nga sử dụng tên lửa đạn đạo Triều Tiên hồi cuối năm 2023 và mở chiến dịch tập kích hạ tầng thiết yếu của Ukraine".
Quân đội Mỹ cuối tháng 1 cũng tìm ra phương án bảo đảm khả năng chiến đấu, giúp chính quyền Biden thúc đẩy nỗ lực cung cấp tên lửa tầm xa cho Ukraine. Ông chủ Nhà Trắng giữa tháng 2 phê duyệt đề xuất chuyển tên lửa ATACMS tầm xa sau cuộc họp với các cố vấn và quan chức cấp cao.
Vấn đề khi đó là tìm ra nguồn tiền cho loạt tên lửa, trong bối cảnh quân đội Mỹ đã dùng hết ngân sách viện trợ và quốc hội chưa thông qua khoản chi tiêu mới. Cơ hội xuất hiện đầu tháng 3, khi giới chức quốc phòng Mỹ thông báo tiết kiệm được nhiều khoản mua sắm của Lầu Năm Góc và để ra được 300 triệu USD.
Vũ Anh (Theo Reuters, Politico)
Đọc bài gốc tại đây.