Kinh tế khó khăn và cạnh tranh khốc liệt từ các hãng Trung Quốc làm giảm tốc độ phát triển của xe điện, nhưng hứa hẹn những đột phá khác.
Năm 2025, ngành ôtô phải đối mặt với nhiều thách thức như sự chậm lại của kinh tế toàn cầu và cạnh tranh khốc liệt từ các nhà sản xuất Trung Quốc. Điều này làm giảm tốc độ phát triển của xe điện, khiến các nhà sản xuất lớn như Ford, Stellantis và Volkswagen phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất và giảm dự báo tăng trưởng, báo hiệu sự thay đổi từ triển vọng lạc quan trước đây của ngành.
Tuy nhiên, năm 2025 vẫn hứa hẹn sẽ hứa hẹn những đột phá tiềm năng trong công nghệ lái tự động và hướng đi mạnh mẽ hơn của dòng hybrid và di chuyển bền vững. Đội ngũ phân tích tại hãng nghiên cứu thị trường toàn cầu MarketsandMarkets (MnM) dự đoán những thay đổi quan trọng sau đây.
Xe hybrid chiếm lĩnh thị trường
Sự kết hợp giữa hiệu suất của năng lượng điện và độ tin cậy của động cơ truyền thống thúc đẩy sự phát triển của xe hybrid trên toàn thế giới. Dòng xe này mang lại sự cân bằng hoàn hảo giữa việc giảm thiểu khí thải và cải thiện hiệu suất tiêu thụ nhiên liệu mà không cần phải sạc. Trong năm 2024, xe hybrid đạt mức tăng trưởng hàng năm trên 19%, và dự kiến vượt 23% vào năm 2025.
Toyota Corolla hybrid là xe bán chạy nhất phân khúc hybrid tại Mỹ 2024. Ảnh: CarBuzz
Các hãng sản xuất ôtô lớn như Toyota, Hyundai-Kia, Renault-Nissan-Mitsubishi và Stellantis đã có danh mục phong phú các phiên bản xe hybrid, bao gồm cả loại nhẹ và toàn phần. Trong khi đó, BYD, Stellantis và Volkswagen đang tập trung xây dựng danh mục mạnh mẽ hơn về hybrid sạc điện (PHEV). Hyundai dự định mở rộng các dòng xe hybrid theo chiến lược "Hyundai Way", từ 7 lên 14 mẫu vào năm 2030. Suzuki sẽ giới thiệu một hệ thống truyền động hybrid giá rẻ vào năm 2025, bắt đầu với mẫu Fronx. Toyota tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của xe hybrid trong chiến lược điện khí hóa với loạt ra mắt dự kiến vào năm 2025.
Trong bối cảnh các nhà sản xuất ôtô điện tại Trung Quốc đang tham gia vào cuộc chiến giá do nhu cầu giảm, các thương hiệu Trung Quốc có thế mạnh về dòng xe hybrid ngày càng trở nên phổ biến. Một số mẫu xe hybrid thậm chí có giá thấp hơn so với các phiên bản thuần điện và động cơ đốt trong, điều này càng thu hút người tiêu dùng Trung Quốc lựa chọn xe hybrid, đặc biệt là các mẫu PHEV và xe điện dẫn động bằng máy xăng (EREV).
Doanh số ôtô điện có thể chững lại
Gần đây, ngành công nghiệp ôtô chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của ôtô điện. Tuy nhiên, dự đoán mới nhất cho thấy doanh số ôtô điện sẽ chững lại. Doanh số dòng xe điện hạng nhẹ trên toàn cầu dự kiến đạt 18,7 triệu chiếc vào năm 2025, tăng nhẹ từ 17,4 triệu chiếc năm 2024, với mức tăng trưởng chỉ 7,4% so với khoảng 48% của năm trước, cho thấy sự giảm tốc đáng kể.
Tại Mỹ, chính sách của ông Trump nhằm nới lỏng các tiêu chuẩn khí thải và chấm dứt khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho ôtô điện sẽ khiến nhiều người tiêu dùng khó có thể tiếp cận ôtô điện hơn và thúc đẩy doanh số xe động cơ đốt trong. Điều này được phản ánh qua dự báo rằng doanh số ôtô điện ở Mỹ sẽ chỉ tăng 6,7% vào năm 2025.
Tesla Model Y - xe điện bán chạy hàng đầu thế giới. Ảnh: Autocar
Hầu hết các nhà sản xuất ôtô lớn đang giảm quy mô kế hoạch sản xuất và chuyển hướng sang hybrid và hybrid sạc điện, bởi chúng không chỉ rẻ hơn mà còn dễ thích nghi hơn so với xe thuần điện. Điều này cũng giúp giải quyết lo ngại về phạm vi hoạt động của xe. Doanh số hybrid sạc điện tại Trung Quốc tăng 37% so với năm 2023.
Dự báo tăng trưởng của dòng xe hạng nhẹ trên toàn cầu chỉ đạt 1,3% vào năm 2025. Trong bối cảnh thị trường đầy thách thức, các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) dự kiến sẽ phải đóng cửa hoặc tái cấu trúc mạng lưới sản xuất. Ngoài việc đóng cửa nhà máy và cắt giảm nhân lực, doanh số giảm và sự cạnh tranh từ các thương hiệu Trung Quốc sẽ dẫn đến các vụ sáp nhập và mua lại.
Tính đến tháng 12/2024, Honda, Nissan và Mitsubishi đang trong quá trình thảo luận nghiêm túc về khả năng sáp nhập. Sự sáp nhập này có thể kết hợp nhà sản xuất ôtô lớn thứ hai của Nhật Bản (Honda), thứ ba (Nissan) và nhỏ hơn (Mitsubishi) để tạo ra nhà sản xuất ôtô lớn thứ ba thế giới về doanh số hàng năm, sau Toyota và Volkswagen. Nếu thành công, việc sáp nhập này sẽ khiến top 3 OEM chiếm hơn 25% doanh số xe hạng nhẹ vào năm 2025.
Câu hỏi đặt ra là liệu còn có thêm những diễn biến nào khác khi các OEM thiếu quy mô sẽ cảm thấy áp lực phải sáp nhập hoặc hình thành liên minh.
Ôtô định nghĩa bằng phần mềm sẽ tăng trưởng mạnh
Xe ôtô định nghĩa bằng phần mềm (SDVs), trong đó các chức năng quan trọng như lái, phanh và giải trí được quản lý bởi phần mềm, dự kiến có sự tăng trưởng nhanh trong vài năm tới. SDVs không chỉ hiệu quả và an toàn hơn mà còn có thể cập nhật các công nghệ mới nhất qua phần mềm, giúp xe luôn hiện đại trong một ngành công nghiệp đang không ngừng phát triển.
Thị trường SDVs được dự báo đạt 7,6 triệu chiếc vào năm 2025, từ 6,2 triệu chiếc vào năm 2024, với Bắc Mỹ chiếm 43% thị phần khi các nhà sản xuất ôtô mới tập trung vào xe thuần điện và kiến trúc dựa trên phần mềm. Các nhà cung cấp công nghệ lớn như Nvidia, Intel và Qualcomm đang củng cố vai trò trong các lĩnh vực quan trọng như hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến (ADAS), kiến trúc điện/điện tử (E/E) và giải pháp điện toán đám mây, mở ra kỷ nguyên mới của các phương tiện thông minh hơn, kết nối hơn và hiệu quả hơn.
Xe không người lái sẽ là tương lai của ôtô kết nối
Năm 2025, ngành công nghiệp ôtô sẽ chứng kiến sự chuyển đổi từ cấp độ 2 sang cấp độ 2,5 và 3, thể hiện sự tiến bộ đáng kể trong công nghệ ôtô và tăng cường tự động hóa cũng như an toàn cho xe. Dự kiến gần 40% xe tự động bán ra vào năm 2025 sẽ có các tính năng hỗ trợ lái xe cấp độ 2 (L2 ADAS), với một số khu vực chứng kiến sự mở rộng thương mại của xe trang bị các tính năng cấp độ 3 (L3 ADAS). Các nhà sản xuất thiết bị gốc của Đức đã có kế hoạch đầy đủ từ cấp độ 2 đến cấp độ 3, với Mercedes đã thương mại hóa hệ thống Drive Pilot và BMW cũng sắp theo sau.
Mercedes trang bị hệ thống Drive Pilot trên S-class. Ảnh: Mercedes
Năm mới cũng sẽ chứng kiến việc triển khai cấp độ 4 (L4), với các công ty như Baidu, Pony.ai và WeRide đang tiến hành thử nghiệm rộng rãi tại nhiều thành phố. Sáng kiến và hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc, thông qua các vùng thí điểm và khung pháp lý, đang thúc đẩy nhanh tiến trình này. Các OEM như Xpeng có cách tiếp cận giống Tesla và đã cung cấp hệ thống tương tự tại Bắc Kinh và Thượng Hải để theo dõi lộ trình điều hướng và di chuyển trên đường phố.
Các thương hiệu xe điện Trung Quốc sẽ dẫn đầu phân khúc xe hạng nhẹ
Mặc dù dự báo sự chậm lại cho xe điện, Trung Quốc vẫn sẽ duy trì vị thế là một thị trường dẫn đầu và có tầm ảnh hưởng toàn cầu trong lĩnh vực này. Hiện nay, Trung Quốc đã là nước dẫn đầu thế giới về doanh số xe điện, chiếm hơn 60% và dự kiến tăng lên vào năm 2025.
Điều này chủ yếu nhờ vào chuỗi cung ứng được kiểm soát chặt chẽ, sự đổi mới liên tục và sự mở rộng hiện diện toàn cầu. Thuế quan thấp hơn, công nghệ pin tiên tiến và sự phổ biến ngày càng tăng của các thương hiệu ôtô điện Trung Quốc tại Anh cùng các thị trường châu Âu và châu Á khác cũng đóng góp vào việc tăng xuất khẩu, dự kiến vượt 3 triệu chiếc vào năm 2025. Thị phần của Trung Quốc trên thị trường xe điện châu Âu từ 9% trong năm 2024 dự kiến sẽ tăng lên 12% vào năm 2025.
Đến năm 2025, Trung Quốc dự kiến bán nhiều xe điện hơn xe động cơ đốt trong, đưa quốc gia này đi trước các nước phương Tây nhiều năm. Trung Quốc đã đặt mục tiêu vào năm 2020 để xe điện chiếm 50% doanh số vào năm 2035 - sớm hơn 10 năm so với kế hoạch. Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đang đe dọa các nhà sản xuất hàng đầu tại Đức, Nhật Bản và Mỹ.
Doanh số xe sang sẽ tăng mạnh trong vài năm tới
Trung Quốc đang tạo ra một xu hướng mới trong thiết kế ôtô, buộc các nhà sản xuất ôtô phải tái định nghĩa phân khúc xe sang. Khi hầu hết các mẫu xe đều có đầy đủ tính năng, các hãng xe tập trung vào việc phân biệt các mẫu xe dành cho giới thượng lưu. Khái niệm "siêu sang" đang trở nên phổ biến trong ngành công nghiệp ôtô, khi các nhà sản xuất cố gắng vượt qua nhau bằng cách tích hợp các vật liệu và tính năng cao cấp vào xe của mình.
YangWang U7 - một đại diện của dòng xe sang mới từ Trung Quốc, với sức mạnh thuần điện 1.300 mã lực và giá bán dự kiến 138.000 USD. Ảnh: YangWang
Trong phân khúc xe sang và siêu sang, dòng SUV được dự đoán sẽ chiếm lĩnh thị trường, với khoảng 60-65% doanh số xe sang vào năm 2025. Chúng đã trở thành lựa chọn xa xỉ tối thượng của những người siêu giàu và giúp gia tăng lợi nhuận cho các thương hiệu như Aston Martin và Lamborghini. Tập trung vào tính bền vững khiến ngay cả người nổi tiếng cũng quan tâm, dẫn đến sự ra đời của một thế hệ xe điện hạng sang mới. Từng được coi là thị trường ngách, xe điện giờ đây đang thu hút sự chú ý trong phân khúc xe sang và dự kiến chiếm khoảng 10-12% doanh số vào năm 2025.
Với dân số giàu có ngày càng tăng, Trung Quốc đang dẫn đầu xu hướng này, thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe hạng sang.
Hệ thống truyền động tích hợp sẽ là tiêu chuẩn của xe điện tương lai
Trong tương lai, các hệ thống truyền động tích hợp sẽ phát triển mạnh mẽ, giúp giảm trọng lượng, chi phí và cải thiện phạm vi cùng hiệu suất hoạt động của xe. Các giải pháp tích hợp tiên tiến như hệ thống 4 trong 1, 5 trong 1 và X trong 1, kết hợp nhiều thành phần hơn sẽ chiếm ưu thế. Điều này dẫn đến các hệ thống truyền động điện nhẹ hơn, rẻ hơn và hiệu quả hơn, thúc đẩy thế hệ mới của xe điện hiệu suất cao và thị trường đại chúng. Phân khúc truyền động tích hợp dự kiến sẽ chiếm khoảng 60-65% tổng thị trường truyền động điện vào năm 2025, với khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến giữ hơn 60% thị trường toàn cầu.
Các công ty ôtô dự định ngày càng tăng cường tích hợp các linh kiện truyền động trong 5-10 năm tới, chủ yếu bằng cách kết hợp bộ sạc trên xe với pin. Tesla đã áp dụng vỏ biến tần đơn cho các mẫu xe, cho phép tích hợp hiệu quả điện tử công suất, trong khi BYD sử dụng giải pháp truyền động 8 trong 1 tích hợp nhiều thành phần vào một đơn vị duy nhất. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi nhu cầu quản lý năng lượng hiệu quả hơn trong xe điện và sẽ dẫn đến thiết kế xe điện thông minh và tinh gọn hơn.
Mô hình kinh doanh mới mang lại nguồn thu cho ngành ôtô
Công nghệ pin đã cải thiện đáng kể trong thập kỷ qua, đạt hơn 7.000 chu kỳ sạc và các nhà sản xuất như CATL cam kết bảo hành lên đến 1,2 triệu km cho xe thương mại. Pin có thể sẽ có tuổi thọ cao hơn cả xe và giá trị còn lại cao hơn trong tương lai. Vì vậy, các nhà sản xuất ôtô đang cân nhắc các mô hình kinh doanh mới để quản lý lợi nhuận trong lĩnh vực xe điện như thuê xe điện nhiều năm (đăng ký sử dụng xe điện năm thứ hai và thứ ba) và cung cấp dịch vụ quản lý năng lượng kết hợp lưu trữ năng lượng, dịch vụ lưới điện nhỏ, V2G và dịch vụ cho thuê/hoán đổi pin.
Mỹ Anh (theo Forbes)